ຂປລ. ໃນວາລະດໍາເນີນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 8 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX  ວັນທີ 20 ພະຈິກ 2024, ທ່ານ ສຸວອນ ເລືອງບຸນມີ ຮອງປະທານສະພາ ແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຕາງໜ້າຄະນະປະຈໍາສະພາແຫ່ງຊາດ ປະກອບຄໍາເຫັນຕໍ່ບົດລາຍງານຜົນ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂ ບັນຫາຢາເສບຕິດ ໄລຍະແຕ່ເດືອນມັງກອນ ຫາເດືອນຕຸລາ 2024 ​ໂດຍ​ທ່ານ​ໄດ້​ສະ​ເໜີ​ລັດ ຖະບານ ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ຄວາມ​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່ ປັບປຸງແກ້​ໄຂດ້ານ​ອ່ອນ ​ແລະ ​ຂໍ້ຄົງຄ້າງ ​ໃຫ້​ດີ​ຂຶ້ນ.

ສໍາລັບ ຂໍ້ຄົງຄ້າ​ງທີ່ຕ້ອງສືບຕໍ່ປັບປຸງແກ້ໄຂໃຫ້ດີຂຶ້ນນັ້ນ, ຄະນະພັກ-ຄະນະນໍາ ບາງຂະແໜງການ ນັບທັງຢູ່ສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຍັງບໍ່ທັນ ໄດ້ຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການນໍາພາ-ຊີ້ນໍາຢ່າງເອົາຈິງເອົາຈັງ ຕໍ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ, ຍັງຖືເປັນວຽກປົກກະຕິ, ບໍ່ທັນຖືເອົາເປັນສະໝາມຮົບທົ່ວປວງຊົນ ແລະ ເປັນມາດຕະຖານເງື່ອນໄຂໜຶ່ງ ເຂົ້າໃນການກໍ່ສ້າງຂະບວນການແຂ່ງ ຂັນຮັກຊາດ ແລະ ພັດທະນາ, ກໍ່ສ້າງໜ່ວຍພັກປອດໃສ, ເຂັ້ມແຂງ ແລະ ໜັກແໜ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ບໍ່ທັນໄດ້ມີປະສິດຜົນເທົ່າທີ່ຄວນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສ້າງບ້ານ, ສໍານັກງານ, ອົງການ, ກົມກອງ, ສະຖາບັນການສຶກສາ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ໂຮງງານ ແລະ ບັນດາຫົວໜ່ວຍການຜະລິດ-ທຸລະກິດ ປອດຢາເສບຕິດ ຍັງບໍ່ທັນບັນລຸຕາມຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ ໃນມະຕິ ເລກທີ 110/ສພຊ, ລົງວັນທີ 21/11/2023 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ  ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ກໍຍັງເຫັນວ່າ ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງສະຖາບັນຄອບຄົວ ແລະ ການຈັດຕັ້ງໃນສັງຄົມ ຕໍ່ການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ ສ້າງຄວາມຮັບຮູ້ທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ຜົນຮ້າຍ ຂອງຢາເສບຕິດ ຍັງມີໜ້ອຍ, ບໍ່ທັນເປັນຂະບວນການຢ່າງກ້ວາງຂວາງ, ສ່ວນຫລາຍປ່ອຍໃຫ້ແຕ່ເຈົ້າໜາທີ່ ປກສ ເປັນຜູ້ເຮັດ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ສະຕິຄວາມຮັບຮູ້ ທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ຄວາມເຂົ້າ ໃຈຕໍ່ຜົນຮ້າຍຂອງຢາເສບຕິດ ໃນທົ່ວສັງຄົມ ຍັງບໍ່ທັນສູງ ແລະ ບໍ່ທັນເລິກເຊິ່ງ, ມີບາງພາກສ່ວນ, ບາງຂະແໜງການບໍ່ໃຫ້ ການຮ່ວມມືກັບເຈົ້າໜ້າທີ່, ຜູ້ປະກອບການຈຳ ນວນໜຶ່ງ ຍັງປ່ອຍປະລະເລີຍໃຫ້ມີ ການມົ້ວສຸມສິ່ງເສບຕິດ ຢູ່ສະຖານທີ່ຜິດກົດໝາຍ; ເຖິງແມ່ນວ່າ ລັດຖະບານ ໄດ້ມີການແຕ່ງຕັ້ງ ຄະນະກຳມະການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ລະດັບຊາດ ແລະ ລະດັບທ້ອງຖິ່ນຂຶ້ນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ມີທຸກຂະແໜງການເຂົ້າຮ່ວມ, ແຕ່ເຫັນວ່າບາງຂະແໜງການ ຍັງບໍ່ທັນເຄື່ອນໄຫວ ຕາມພາລະບົດບາດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ, ຂອດປະສານງານແຕ່ລະຂັ້ນ, ແຕ່ລະຂະແໜງ ການຍັງບໍ່ທັນກົມກຽວກັນ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ທັນ ເປັນເອກະພາບ ແລະ ການສ່ອງແສງລາຍງານ ຂອງຂະແໜງການ ຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ກຳນົດໄວ້ບໍ່ເປັນປົກກະຕິ, ຍັງຂາດຕົວເລກ, ຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດຈະ ແຈ້ງ, ລາຍງານແບບລວມໆ ຍ້ອນຂາດການລົງຕິດຕາມກວດກາ ຢູ່ຮາກຖານຕົວຈິງ; ປະເພດສິ່ງເສບຕິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ໃນປັດຈຸບັນ ເຫັນວ່າ ມີຫລາຍຊະນິດ ແຕ່ກົດໝາຍ ແລະ ນິຕິກຳໃຕ້ກົດໝາຍ ຍັງບໍ່ທັນກຳນົດ ອອກຢ່າງລະອຽດສະເພາະ, ຈະແຈ້ງ, ຮັດກຸມ ແລະ ບໍ່ທັນ ສອດຄ່ອງກັບສະພາບຄວາມເປັນຈິງ, ການປັບປຸງແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວຍັງມີລັກສະນະແກ່ຍາວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຕໍ່ການດໍາເນີນຄະດີຕໍ່ຜູ້ກະທຳຜິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜູ້ຕ້ອງຫາ ກ່ຽວກັບສານເສບຕິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່; ຜ່ານມາເຖິງວ່າເຈົ້າໜ້າ​ທີ່ ສາມາດມ້າງລາຍຄະດີຄ້າ-ຂາຍ, ຂົນສົ່ງຢາເສບຕິດໄດ້ຫລາຍຄະດີ, ສໍາຫລວດ ແລະ ທຳລາຍສວນປູກຝິ່ນໄດ້ຫລາຍເຮັກຕາ ແຕ່ບໍ່ທັນສາມາດມ້າງໄດ້ເປົ້າໝາຍທີ່ເປັນຫົວໂປ້ໂຕການ, ຜູ້ຢູ່ເບື້ອງຫລັງ ທີ່ເປັນຜູ້ສັ່ງການ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນຫາຢາເສບຕິດ ຍັງສືບຕໍ່ມີການຄ້າ-ຂາຍ, ຂົນສົ່ງ, ເສບ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ບໍ່ທັນມີທ່າທີວ່າ ຈະຫລຸດຜ່ອນລົງເທື່ອ.

ສໍາລັບ ກໍາລັງ ປກສ ໂດຍສະເພາະຢູ່ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ, ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງ ເຖິງວ່າໄດ້ມີການປັບປຸງກົງຈັກການຈັດຕັ້ງ, ບຸກຄະລາກອນຈໍານວນຫນຶ່ງແລ້ວກໍຕາມ ແຕ່ຂາດການຝຶກອົບຮົມ ຢ່າງເປັນລະບົບ, ຕໍ່ເນື່ອງ ເຮັດໃຫ້ຄວາມຮັບຮູ້, ຄວາມເຂົ້າໃຈ, ຄວາມສາມາດ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ຍັງຈຳກັດ; ການ ດໍາເນີນຄະດີຍັງຊັກຊ້າ, ບາງແຂວງຍັງມີຫລາຍຄະດີ ຍັງຄ້າງຢູ່ໃນໄລຍະ ການສືບສວນ-ສອບສວນ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່, ຍ້ອນຂໍ້ມູນ, ຫລັກຖານ ບໍ່ພຽງພໍ ແລະ ຕອບສະໜອງຊັກຊ້າ ເຮັດໃຫ້ການກັກຂັງພາງ ຜູ້ຕ້ອງຫາ ເກີນຂອບເຂດທີ່ກຳນົດໄວ້ ໃນກົດໝາຍ; ສະຖານທີ່ຄຸມຂັງ, ດັດສ້າງ ຢູ່ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງຫລາຍບ່ອນຍັງຄັບແຄບ, ແອອັດ, ອັດຕາກິນບໍ່ພຽງພໍ, ສະຖານທີ່ຝຶກວິຊາອາຊີບ ຍັງມີຈຳກັດ; ຜູ້ຕ້ອງຫາ ຫລື ນັກໂທດ ເຈັບປ່ວຍ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ບໍ່ມີໂຮງໝໍປິ່ນປົວສະເພາະ, ຂາດງົບປະມານ ແລະ ຢາປິ່ນປົວພະຍາດ; ສູນບຳບັດ, ປິ່ນປົວ ຜູ້ຕິດຢາເສບຕິດ ຍັງບໍ່ພຽງພໍ ແລະ ປະສິດທິຜົນກໍຍັງບໍ່ສູງ.

ໃນການສະຫນອງດ້ານງົບປະມານ, ວັດຖຸອຸປະກອນ, ພາຫະນະທີ່ຈຳເປັນ ເພື່ອຮັບໃຊ້ໃຫ້ ແກ່ການຈັດຕັ້ງຜັນຂະຫຍາຍວາລະແຫ່ງຊາດ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ກອງທຶນຮັບໃຊ້ການແກ້ໄຂຢາເສບຕິດ ຢູ່ຂັ້ນແຂວງຍັງມີຈຳກັດ, ຢູ່ຂັ້ນເມືອງ ແລະ ຂັ້ນບ້ານ ເຫັນວ່າຍັງບໍ່ທັນມີຂໍ້ກຳນົດ ການນໍາໃຊ້ກອງທຶນດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ ຂັ້ນເມືອງ ແລະ ຂັ້ນບ້ານ ບໍ່ທັນສາມາດເຂົ້າເຖິງກອງ ທຶນດັ່ງກ່າວໄດ້; ການຮ່ວມມືໃນການສະກັດກັ້ນ, ຕ້ານການຂົນສົ່ງ, ຄ້າ-ຂາຍຢາເສບຕິດ ກັບຕ່າງປະເທດ ໂດຍສະເພາະບັນດາປະ ເທດໃກ້ຄຽງ ທີ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດເຮົາ ຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີເທົ່າທີ່ຄວນ, ຍັງເກີດມີປະກົດການລັກລອບຂົນສົ່ງ, ຄ້າ-ຂາຍ ຢາເສບຕິດ ຢູ່ຕາມຊາຍແດນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

ຂ່າວ: ສົມຫວັງ

ພາບ: ເກດສະໜາ

KPL